İlk olarak bu işte Avrupa'da en başarılı takımların yer aldığı Bundesliga'daki ekiplerden başlamak istiyorum. Bundesliga'da bir çok ekip yoğun talep sebebi ile bekleme listesi oluşturuyor. Bunların başında da Borussia Dortmund geliyor. Yani gelecek sezon için Dortmund'un maçlarını izlemek isteyen bir taraftar, buna seneler öncesinden başvurmak durumunda. Senede 50.000'den fazla kombine satan bir ekip olması ile en uç örnek olarak ele alabiliriz Dortmund'u! İmkanlar dahilinde bakıldığında nerdeyse her koltuğu sezon öncesinden pazarlama şansları olmaları hayranlık verici.
Asıl değerlendirmemiz gereken ekiplere baktığımızda ise sonuç çok şaşırtıcı. İlk önce hemen her takımda taraftarlara farklı fiyat yelpazesi sunuluyor. Satışa çıkan normal kombinelerin dışında, çocuklara, engellilere ve üyelere özel avantajlar sağlanmış. Mesela Hannover'in fiyatlarına baktığımızda en pahalı koltuklar 675€'dan satılıyor. Burada her hangi bir indirim söz konusu değil. Bir alt kategoride ise 595€'dan satılan koltuklar, üyelere 325€'dan sunuluyor,çocuklar içinse fiyat 195€. Hannover çok güzel bir uygulamaya gitmiş ve baba-evlat kombinesi yapmış. Burda çocuğun yaşı sınırlı ama eğer baba ve evladı şeklinde kombine alınırsa, çocuğun kombinesi çok daha ucuza denk geliyor.
Bu sezon başarısız olan ve Avrupa'da mücadele edemeyecek Hamburg'da ise rakamlar biraz daha farklı. Imtech-Arena'da maç izlemenin bedeli 726€ ile 89€ arasında gidip geliyor. Sahayı en iyi gören yerin fiyatı 726€ iken, aynı koltuk üyelere 684€'dan satılıyor. Kale arkaları ise 358€ ile 275€ arasında değişiyor. Hamburg'un en ilgi çeken uygulaması ise Langnese (Algida) sponsorluğunda oluşturulmuş aile tribünü. Bu kategoride çocuğunuz ile beraber maç izleme şansına sahipsiniz. Çocuğunuz için ödeyeceğiniz miktar sadece 89€. Buradan bir yetişkin olarak koltuk alma şartınız, çocuğunuz ile kombine almanıza bağlı. Başka türlü bu tribüne giremiyorsunuz. Benzer bir uygulamayı Schalke'de yapıyor ve onlarda Volkswagen şirketi ile anlaşmış. Hamburg'un tribün genelinde üyelerine sağladığı avantaj % 6-7 ile sınırlı.
Şampiyonlar liginde mücadele edecek Bayern Münih'te ise tablo daha farklı. Bilindik kombinelerin içinde Uefa arenasındaki maçlar dahil edilmiyor, bunu taraftarın tercihine bırakıyorlar. İsteyen kombinesinde bu paketi de ekleyebiliyor. Bütün sezon Bayern'in Bundesliga ve DFB kupa maçlarını izlemenin bedeli 650€ ile 120€ arasında değişiyor. Diğer her kulüpte olduğu gibi burda da çocuklara indirimler söz konusu.
Türkiye'ye dönüp rakiplere baktığımızda ise rakamların inanılmaz boyutlarda olduğunu görüyoruz. İlk olarak kombinelerden ciddi paralar kazanan Fenerbahçe'ye bakalım. Fenerbahçe'nin maraton alt tribünündeki fiyatları 1300TL ile 6500TL, üst tribünde ise 850TL ile 1750TL arasında. Kale arkalarında ise fiyatlar 750TL. Burada Fenerbahçe'nin sezonun ilk maçlarında cezalı olacağını, Avrupa'dan da muhtemelen men olma ihtimalinin olduğunu göz önünde bulundurmakta fayda var. Bir başka ilginç ayrıntı ise, Fenerbahçe yönetiminin kombine alan taraftarlara yaptığı kampanyalar. Fenercell'i olan taraftarlar eğer 6 ay gibi bir süre taahhüt verirse, belli sayıda bedava sms,internet gibi avantajlardan yararlanabiliyorlar.
Beşiktaş'ta ilk olarak geçmiş dönemdeki fiyatları bir incelemekte fayda var. Kapalı tribün fiyatları 2008/09'da 1200-975 TL iken 2009/10'da bu rakam 1400-1150TL, 2010/11'de ise 1600-1350TL olmuştur. 2009/10'da şampiyonlar liginde mücadele etmenin 2010/11'de de yıldız transferlerin bu artışa sebep olduğunu düşünebiliriz. Son sezon ise fiyatlar 2000-1800TL olmuştur. 870-780€'ya* denk gelen bu rakamları yukarda saydığım Bundesliga ekipleri ile karşılaştırdığımızda, oldukça yüksek olduğu gerçeği ile karşılaşıyoruz. Bayern'in lig maçlarını izlemenin bedeli 650€ iken, Beşiktaş'ta bunun 870€ olması büyük bir ticari hatadır. Aslında karşılaştırılması gereken tribünün numaralı olduğunu da atlamamak gerekir. Geçen sezonun numaralı fiyatı 3100-2500TL ( 1350€ - 1090€) ile Bundesliga ekiplerinin açık ara önündedir.
Kişi başına düşen gelir ya da hayat standardı bakımından bakıldığında Almanyada fiyatların daha ucuz olması, şaşırtıcılığı bir yana ticari anlamda da iş bilmezliğin belgesi olmuştur. Bunun sonucunda da geçen sezon Beşiktaş'ın kombine satışları 4.000-5.000 arasında kalmıştır. Bu Bundesliga ekiplerinin stadyumlarının durumlarına ise hiç değinmiyorum. Çoğu 2006 Dünya kupası için yapılmış, bugün dünyada yapılan stadlara rol model olan örnek arenalardan bahsediyoruz.
Beşiktaş seneye büyük ihtimal İnönü'de oynamayacağını düşünürsek, olası bir TT-Arena'da rakiplerinden daha uygun bir fiyat sunması en mantıklı çözüm gibi duruyor. Hem semtten uzaklaşılacak olması, hem taraftarın üyelik gibi başka uygulamalardan vazgeçmemesi adına, yapılması gereken fiyatları ülke gerçeklerine uygun hale getirmektir. Satılacak 20.000 kombine ile ortalama 240€ (550TL) gibi bir meblağdan satışa sunulmuş olsa 4.800.000€'ya yakın bir gelir elde edilir. Bunun yerine daha küçük bir stadyum olan Kasımpaşa'da ise fiyatlar aynı tutulsa bile toplam koltuk adedi 13.000 civarı olduğu için, hepsi kombineden satışa çıkmış olsa yaklaşık olarak 1.680.000€ kayıp yaşanır. Tribünlerin tamamının kombine olarak satışa çıkmayacağı da malum.